DE IJZERBEDEVAARTEN.

Joe English (1888 - 1918) was een Vlaamse tekenaar en schilder van Ierse afkomst. Hij ontwierp de Vlaamse zerken en ontleende het motief aan het "Keltisch kruis". Met bijvoeging van de blauwvoet en de letters "AVV- VVK". (Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus).

Op het onderste gedeelte staan de volgende verzen :

HIER LIGGEN HUN LIJKEN
ALS ZADEN IN 'T ZAND,
HOOP OP DEN OOGST
O VLAANDERLAND.

Joe English stierf in een veldhospitaal aan een slecht verzorgde blindedarmontsteking in augustus 1918. Zijn stoffelijk overschot werd in 1930 bijgezet in een crypte van de IJzertoren.

Een ander belangrijk symbool is de "Blauwvoet" van Albrecht Rodenbach.

Op 5 september 1920 richtte men de eerste IJzerbedevaart in naar het graf van Joe English te Steenkerke.

1924 : Stichting van het IJzerbedevaartcomité door Prof Frans Daels.

1926 : constructie van de eerste IJzertoren ter herdenking aan de in W.O I gesneuvelden Vlamingen. De architectuur van de toren in "Art Deco" stijl steunt op de tekening van de grafzerken van Joe English

Een deel van de oud-strijders richt het "VOS" op of : "Verbond van Vlaamse Oudstrijders" dat een belangrijke rol zal spelen in de organisatie van de IJzerbedevaarten en gedurende de bezetting volledig in de collaboratie zal stappen.

De IJzertoren bevat een crypte ter ere aan O.L.V aan de IJzer en een museum. Deze bedevaarten, met hoogmis, hebben steeds een hoog katholiek religieus karakter gehad en schrikten vele vrijzinnige Vlamingen af.

De mythe van de gebroeders Van Raemdonck :

Volgens de legende zijn de twee gebroeders Edward en Frans Van Raemdonck in "elkaars armen gestorven" in de loopgraven van Steenstrate op 26 maart 1917. Op aanwijzing van pater Lodewijk van Gelder, die de lijken hielp begraven, maakte Joe English een pentekening :

Nog voor de kunstenaar aan de tekening begonnen was, had een dichter, Oscar Dambré in "Ons Vaderland" een beeld opgehangen van de martelaarschap en broederliefde : "Zij zouden een zonder den ander niet terugkeren, al moesten zij sterven in malkanders armen".

Later zou blijken dat van de twee lijken één wel degelijk Frans Van Raemdonck was, maar de andere gesneuvelde een Waalse korporaal, Amé Fiévez, was. Toen dit bekend werd heeft men er alles aan gedaan om het stil te houden.

De lichamen van de gebroeders Van Raemdonck (Edward was ook gesneuveld) en van Aimé Fiévez werden in 1924 opgegraven en bijgezet op het militair kerkhof te Westvleteren.

In 1932 verhuisden de stoffelijke overschotten naar de crypte onder de IJzertoren.

Veel later, in 1955, kreeg de familie Fiévez er lucht van, wat er eigenlijk met het lichaam van Aimé gebeurd was en diende klacht in voor "onwettige ontgraving". Dit is zonder gevolg gebleven en de Waal Amé Fiévez rust nog steeds onder de IJzertoren !

De jaarlijkse bedevaarten stonden in het teken van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd maar groeiden uit tot een verzameling van de fascistische Vlaamse verenigingen zoals : VNV en VERDINASO.

Gedurende de nazibezetting gingen de bedevaarten door en zag men er vooral de grijze en zwarte uniformen van de Vlaamse Waffen-SS en de Duitse soldaten. Prof. Daels bleef steeds de voorzitter en Clemens De Landtsheer de secretaris.

Frans Daels, August Borms, Cyriel Verschaeve en Flor Grammens brengen er tijdens de oorlogsjaren de Hitlergroet, zij aan zij met Duitse officieren. Deze laten zich ook glimlachend voor het opschrift "NIE WIEDER KRIEG" fotograferen.
De hoogmis werd opgedragen door priester Aloïs de Maeyer die 1949 terug lid werd van het comité en dat gebleven is tot aan zijn dood in in 1973.

(Prof. Daels in gesprek met August Borms)

De plechtigheden aan de IJzertoren moesten zich, op bevel van de bezetter, beperken tot het opdragen van de mis en enkele toespraken waarvan de tekst moest onderworpen aan de goedkeuring van de Duitsers. Aangezien dit alles alleen kon in de crypte van de IJzertoren konden er maar een honderdtal bezoekers uitgenodigd worden. Aan de ingang vormden tientallen jongens en meisjes van de Nationaal-Socialistische Jeugd van Vlaanderen de Dietse Meisjesscharen een erehaag. Tussen de genodigden bevinden zich de Duitse commandanten van Diksmuide, Brugge en Gent. Als de oorlog tegen de Sovjetunie losbarst verschijnen er ook Vlamingen van het Legioen Vlaanderen en van de Waffen SS.

's Namiddags werden er in verschillende steden en dorpen van Vlaanderen plaatselijke herdenkingsplechtigheden gehouden.

De plechtigheden werden steeds gehouden onder het moto "WIJ ZIJN EEN VOLK" wat voor de enen verwees naar het Dietslandideaal (Nederland-Vlaanderen) en voor de anderen de inlijving van Vlaanderen in het "Grote Duitse Rijk" betekende.
Enkele uitspraken tijdens de plechtigheden :
- 21e IJzerbedevaart op 18.08.40.
"Wij zijn Germanen ...geen Latijnen" Platteau.
Daels pleit voor de "Nieuwe Orde" onder Duitse vleugels.

- 22e IJzerbedevaart op 24.08.41
"Wij zijn één volk, wij zijn het Dietsche volk en staan paraat. Wij marcheren schouder aan schouder in de broederschap der Germaanse Volkeren tegen het Bolsjewisme".

- 23e IJzerbedevaart op 23.08.42.
Modest Vyncke, pastoor van Kaaskerke weigert de toelating te geven voor de opvoering van de mis in de crypte en wenst de ziel van de "zwarten" van zijn parochie tot de "eeuwige verdoemenis in de hel" toe. De toelating werd wel gegeven door de deken van Diksmuide.
De plechtigheden werden opgenomen door Zender Brussel en 's avonds uitgezonden langs de radio.

- 24e IJzerbedevaart op 24.08.43.
In het IJzerbedevaartkomitee zijn er tegenstellingen tussen, langs de ene zijde de radicalen "DeVlag/SS" die voorstander zijn van aanechting bij Duitsland en het VNV en de "Dietse rebellen", voorstanders van een "Groot Nederland". De "Oostfronters" staan van langs om meer in het middelpunt van de herdenking.
De plaatselijke IJzerherdenking was in Antwerpen een groot succes.

Men dacht eraan de woorden "Nooit meer Oorlog" die in vier talen op de IJzertoren staan te laten verwijderen of te vervangen door een andere slogan.

- 25e IJzerbedevaart op 20.08.44.
"Een volk zal niet vergaan"
Aangezien Duitsland de oorlog aan het verliezen is was het enthousiasme weg. Er waren maar een dertigtal deelnemers en de plaatselijke herdenkingen werden afgelast. De radioopname werd maar 's anderdaags uitgezonden.

Prof Frans Daels vluchtte in 1944 met de hulp van verschillende kerkelijke instanties naar Zwitzerland. Hij werd door het Belgische gerecht bij verstek ter dood veroordeeld. Zijn straf werd verminderd tot 15 jaar en door toedoen van Gaston Eyskens kon hij in 1959 terugkeren naar België.

Clemens De Landtsheer, secretaris van het IJzerbedevaartcomitee, werd in 44 veroordeeld tot 10 jaar echtenis maar kwam reeds in 1948 vrij door toedoen van de CVP - politiekers. Hij hervatte zijn activiteit als secretaris en organiseerde ogenblikkelijk de 1ste na-oorlogse IJzerbedevaart.

In de "officiële" telling worden de IJzerbedevaarten die plaatsvonden gedurende de oorlogsjaren niet meegeteld. Er is dus een verschil van 8 :
- De 5 "oorlogsbedevaarten"van 1940, 41, 42, 43 en 44;
- Deze die niet plaatsvonden in 1945, 46 en 47.

DE IJZERTOREN NA W.O.II :

1946 : op 16 maart wordt de IJzertoren door een ontploffing vernield.

1952 : herbouw van de nieuwe toren. De ijzerhelden in de crypte krijgen het gezelschap van een aan het Oostfront gesneuvelde Vlaming in nazi-uniform.

1953 : Zoals voor de oorlog trachtten nu ook de Vlaams-nationalisten de leiding van de viering in handen te krijgen. KAREL DILLEN was er de aanvoerder. Er werd ook een krans neergelegd door drie oud-SS'ers namens de Oostfronters.

Op 1 mei 1970 werd Irma Laplace, die een groep verzetstrijders aan de Duitser verklikt heeft, en in 1945 ter dood veroordeeld en geëxecuteerd werd, in de crypte van de IJzertoren als een Vlaamse "martelares" herdacht.

Op vele IJzerbedevaarten ziet men meer en meer afdelingen van buitenlandse fascistische organisaties verschijnen. Ook komen er delegaties uit Zuid-Afrika om de Apartheid te eren.

Op 23 december 1986 werd de IJzertoren als Vlaams Nationaal Monument door het Vlaamse parlement herkend !

Het Vlaams Blok wil van langs om meer greep op het IJzerbedevaartcomitee krijgen .

2003 : Het VB organiseert een alternatieve "IJzerbedevaart" in Steenstrate bij Ieper dat een 3000tal deelnemers lokt. Men ziet er spandoeken met :"mijn vader was een oostfronter en als Vlaming ben ik daar fier op !" met het embleem van het "Berkenkruis".

Men brengt nog steeds hulde aan het apartheidsregime van Zuid-Afrika met diverse liederen en toespraken.

Johan Vanslambrouck is de voorzitter van de vzw "IJZERWAKE" en distriktvoorzitter van het VB in Schilde. Bijna al de stichtende leden van de vzw zijn Vlaams Blokkers !

De IJzertoren die in feite een symbool van VREDE en BROEDERLIJKHEID TUSSEN DE VOLKEREN zou moeten zijn is, net zoals in het interbellum, terug het zinnebeeld van VERDEELDHEID EN OORLOG GEWORDEN !

VLAMINGEN, MEN BEDRIEGT U VOOR DE DERDE KEER !